zaterdag 31 juli 2010

Opnieuw de zolder op.


Als aankondiging van de Monumentendag organiseer ik, samen met de bibliotheek Winschoten, een sfeertentoonstelling over de Negentiende eeuw. Daarvoor heb ik intussen twee dozen vol servies, boekjes, lappen donkere stof en gedroogde bloemen liggen. Nans zal deze week nog van alles brengen uit de indrukwekkende verzameling die op zolder ligt van het Vestingmuseum in Nieuweschans.

Ik ging afgelopen week de zolder op van het stadhuis in Winschoten. De bode van de gemeente is iemand die weet wat bewaren is. Hij is zorgvuldig met oude spullen van de gemeente. Ik had hem gevraagd of hij mij voor de tentoonstelling een portret kon leveren van een van de koningen, Emma of Wilhelmina. Ik moest maar eens komen kijken.

Dat werd een verrassing! Ik kreeg mijn portret van Wilhelmina en nog veel meer. De oorspronkelijke inrichting van de raadszaal staat nog op zolder. Niet alleen de tafels en de stoelen, maar ook de lampekappen en zelfs de vloerkleden, het hekwerk van de tribune en de oorspronkelijke verwarming. Wat een verrijking voor mijn tentoonstelling!

Het stadhuis van Winschoten is ontworpen door rijksbouwmeester C.H. Peters, de ontwerper van veel postkantoren (ook dat van Winschoten). Hij had ook de leiding bij de restauratie van de Marktpleinkerk in 1905. Peters was een leerling van de grote P.J.H. Cuypers, die hem heeft voorgedragen voor de post van rijksbouwmeester.

Peters ontwierp het stadhuis als een particuliere opdracht. Het is een neorenaissance pand geworden. Dat past dus prachtig in het thema van de Monumentendag. Binnen is de hal een spel van zuilen en bogen. De raadszaal heeft een beschilderd plafond en in de wandbekleding is een portret van Wilhelmina verwerkt. Peters leverde degelijk werk. Tot in de kleinste details is het stadhuis af: de balken op zolder (wie ziet die nou?) zijn zelfs voorzien van een kleine versiering. De meubels van het stadhuis waren bijpassend gemaakt: een product van de zogenaamde 'lelijke tijd'.

Wie zegt dat? Bezoekers moeten het zelf maar komen beoordelen.

donderdag 29 juli 2010

Ik was hier......

Voor de voorbereidingen van de Open Monumentendag bracht ik een bezoek aan de Marktpleinkerk. In de vakantiemaanden zijn de kerk en de toren op woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag open. Vrijwilligers vertellen aan bezoekers over de geschiedenis van de gebouwen. Diezelfde vrijwilligers gaan mij helpen met het Winschoter deel van de Open Monumentendag. Tijdens het eerste gesprek vroeg een van hen mij of ik als eens boven de gewelven was geweest. Nee, dat was ik niet.

Het was een hele klim. Omdat het die dag warm was had ik slippers aan en een rok. Dat blijkt niet zo'n handige outfit voor 'monumentklimmen'. En er was nog een obstakel: een dode duif. Toen Alje die had weggehaald, durfde ik wel naar boven.
Het is een indrukwekkend gezicht. Grote gemetselde bollen, met steunmuurtjes en veel balken en trapjes. Op die balken stonden namen, adressen en jaartallen. Mannen die wilden vastleggen dat zij boven de gewelven geweest waren. Het speet me dat ik mijn fotocamera niet bij me had. Dit soort dingen is toch wel heel erg leuk om vast te leggen.
Een week later ging ik opnieuw naar de kerk. Dit keer in broek en stevige schoenen, en met fotocamera. Samen met Koos liep ik dit keer helemaal boven de gewelven langs. We zochten overal naar namen en ik maakte de foto's. Op de terugweg troffen we nog aantekeningen met potlood, waaronder ' LEVE BATO'. De potloodteksten kon ik niet goed op de foto krijgen, maar ik ga zeker nog een derde keer terug om dit teksten vast te leggen. Het zou jammer zijn als dat verloren gaat.

Dit zijn de foto's die ik maakte.





























































































woensdag 14 juli 2010

Monumenten

Over twee maanden is het Open Monumentendag. De nieuwe gemeente Oldambt wil dat ik een overzicht maak van alle activiteiten. Bezoekers kunnen dan op 11 september in één oogopslag zien waar ze terecht kunnen. Het thema spreekt me wel aan: 'De smaak van de 19e eeuw'. Ik vind de 19e eeuw een spannende eeuw: de vorming van het koninkrijk, Thorbecke, industrialisatie, de komst van trein en tram, emancipatie van vrouwen en de opkomst van de arbeidersbeweging.

Het thema is geschikt voor het Oldambt. Aan het einde van de 19e eeuw bloeide de landbouw als nooit tevoren. De boeren werden rijk als nooit te voren. Velen wilden dat ook laten zien. Ze lieten de voorhuizen van hun boerderijen verbouwen. De een deed dat nog weelderiger dan de ander. De stijl die velen kozen wordt wel eclectisch genoemd. Voor mij is dat een vriendelijke term voor een architectonisch rommeltje.

Terug naar de Monumentendag. Winschoten heeft een stadhuis in neorenaissance-stijl, een neogotisch postkantoor en in de regio staan neoclassisistische boerderijen. Smaak is natuurlijk meer dan architectuur. Het gaat over eten, literatuur, muziek, beeldende kunst, kleding, noem maar op. Op diverse plaatsen in het Oldambt wordt daar aandacht aan gegeven. Aan mij de uitdaging om daar zo veel mogelijk van te laten zien.

We kunnen de opening van de Monumentendag waarschijnlijk houden in de oude strokartonfabriek 'de Toekomst'. De restauratie, die nu wordt uitgevoerd, zal dan al weer een stuk verder zijn. Het wordt mooi. Ik moet nog veel regelen en afspreken om er, met alle organisaties en vrijwilligers, een mooie dag van te maken. Het duurt nog twee maanden.... gelukkig.

De foto komt uit de collectie van W. Havik